KİMYASAL GÜBRELERİ TEK TEK VE DETAYLICA BELİRTELİM

AZOT (N)

Azot bitkilerin temel yapı taşlarındandır. Amino asitler, proteinler, nükleik asitler gibi organik bileşiklerin vazgeçilmez bileşenlerinden biridir. Azot bitkilerde vegetatif aksamın gelişmesini sağlar. Nötr topraklarda NH4, asidik topraklarda NO3 formunda daha fazla alınır.

FOSFOR (P)

Fosfor bitkide son derece hareketli bir besin elementidir. Aşağı ve yukarı doğru taşınabilir. Fosfor bitkide; enerji depolanması ve taşınması, genlerin ve kromozomların yapı taşı olması ve besinlerin taşınması gibi fizyolojik işlevlere sahiptir. Fosfor ayrıca çiçeklenmeyi ve meyve tutumunu artırır, saçak kök oluşumunu sağlar, tohumların çimlenmesinde etkilidir, olgunlaşmayı hızlandırır.

P’un %75 gelişimin ilk döneminde alınır. Bu yüzden tarla tarımında fosforun tamamı ekim yada dikim sırasında tohum/fide yatağına verilmeli, Orta Anadolu bölgesi meyve tarımda da gerekli fosforun çoğu sonbaharda etkili kök bölgesine uygulanmalıdır.

Fosfor Eksikliği :

Yaşlı yapraklarda sararma, kalın ve dik yaprak görünümü, bodur büyüme, mavimsi yeşil veya mor renk oluşumu tipiktir. Şekli bozuk nekrotik lekeler. Fosfor eksikliği elma armut gibi ağaçlarda hububat ve otsu bitkilerde olduğu gibi çok yaygın değildir. Belirtiler daha çok genç ağaçlarda meydana gelir. Sürgünler ve çiçeklenme azalır, tomurcuk patlaması gecikir. Meyve tutumu zayıftır ve olgunlaşma erkendir. Öte yandan çoğu kez meyvelerde şekil bozukluğu, koyu kırmızı renk ve çatlaklık görülür. Yapraklar normalden daha küçüktür ve yaprak sapı ile dal arasında dar açı vardır. Sonunda yapraklar açık yeşile veya sarıya dönerler ve erken koparlar.

Fosfor fazlalığı;

Fe, Zn, Mn ve Cu’ın alımını engellediğinden dolaylı olarak bitkiye zarar verir.

POTASYUM (K)

Toprakta potasyum N ve P’a göre daha fazla bulunur. Potasyum bitkiler tarafından son derece hızlı ve etkin alınırlar ve çift yönlü taşınabilir. Ancak temel taşınma genç dokulara doğrudur.

Potasyum bitkilerde su dengesini sağlar, fotosentez ürünlerinin üretimini ve taşınmasını sağlar, ve bazı enzim sistemlerini etkinleştirir ya da aktive eder. Özellikle meyveler açısından potasyum çok önemlidir. Şeker oranı yüksek, tam renklenmiş albenisi fazla, kaliteli meyveler elde edilmesi yeterli potasyum verilmesine bağlıdır.

Potasyum Noksanlığı : 

Potasyum noksanlığı kumlu hafif tekstürlü topraklarda yetiştirilen bitkilerde daha çok görülür. Potasyum noksanlığı belirtileri hemen görülmez. Önce önemli oranda büyümede gerileme görülür. Daha sonra kloroz ve nekrozlara rastlanır. Belirtiler önce yaşlı yapraklarda görülür. Zira eksiklik halinde yaşlı yapraklardaki potasyum genç yapraklara taşınır. Elmada yaprak kenarlarında esmer-kahverengi kloroz oluşur. Bu bölgeler kurur. Yapraklar bu haliyle ağaç üzerinde uzun süre kalabilirler. Meyveler küçük ve soluk renkli, kalın kabuklu, şeker miktarları az ve ekşi olurlar.

Potasyum fazlalığı: 

Potasyum fazlalığı Mg ve Ca noksanlığına sebep olabilir. Orta Anadolu'da topraklardan yapılan analizlerde genellikle yeterli olduğu görülse de bir çok bölgede elverişli (alınabilir) potasyumun eksikliği söz konusudur. 

KALSIYUM (Ca)

Bitkide yoğun olarak hücre duvarında bulunur (poligalaktronaz. Ca pektatlar). İğ ipliklerinin oluşumunda, membran bütünlüğünün korunmasında ve bazı olaylarda mesajcı olarak rol alır.

Topraklarda genellikle ihtiyacı karşılayacak düzeyde kalsiyum bulunur. Ancak yağışlı bölgelerde yıkanmanın çok fazla olduğu yerlerde topraktan Ca gübrelemesi gerekebilir (Karadeniz Bölgesi).

Kalsiyumun bitkilerce alım hızı çok düşüktür ve topraktan Ca++ iyonu şeklinde alınırlar. Taşınması ise büyük ölçüde transpirasyona bağlıdır. Bu kalsiyumun bitkide son derece hareketsiz olduğu sonucunu ortaya koyar. Floem dokularında Ca içeriği çok düşüktür. Bu durum besinlerinin önemli bir kısmını floem dokuları aracılığı ile sağlayan meyvelerde sık sık Ca eksikliği görülmesine neden olur.

Kalsiyum eksikliği : 

Kalsiyum noksanlığı meyvelerde, özellikle elmalarda çok önemlidir. Elmalarda görülen acı benek Ca noksanlığının bir sonucudur. Domates ve biberde ise çiçek burnu çürüklüğüne sebep olur. Yapraklardaki Ca meyvelere taşınamamaktadır. Ca noksanlığını gidermenin en etkili yolu doğrudan meyveye Ca içeren çözeltiler püskürtmektir. Bu amaçla yaz döneminde belli aralıklarla (15-20 gün) meyve üzerine kalsiyum sülfat veya bir başka Ca içeren çözelti püskürtülmelidir.

Kalsiyum fazlalığı: Kalsiyumun bitkide fazlalığına pek rastlanmaz ama topraktaki fazlalığı toprak pH'nı bazik yönde kaydırır. Bu durumda metal iyonları bitkiler için yeterli olacak miktarda çözülmez. Başta Fe, S ve Zn olmak üzere metal iyonları eksikliği söz konusu olur.